Η άνοδος των ψηφιακών πλατφορμών τα τελευταία χρόνια έχει προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες σύνδεσης και έκφρασης, αλλά έχει επίσης ενισχύσει την επικράτηση της βίας λόγω φύλου και της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο. Φυσικά, δεν είναι το μέσο, αλλά ο τρόπος που χρησιμοποιείται, η ευκολία και η ανωνυμία που παρέχει. Το ζήτημα αυτό επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και τις περιθωριοποιημένες ομάδες, δημιουργώντας εκ νέου ένα τοξικό περιβάλλον που καταπνίγει την ελευθερία του λόγου και υπονομεύει την ψυχική ευημερία.
Κάποια τρέχοντα στατιστικά
- Επιπολασμός: Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων, 1 στις 10 γυναίκες στην ΕΕ έχει βιώσει κάποια μορφή βίας στον κυβερνοχώρο από την ηλικία των 15 ετών.
- Είδη κακοποίησης: Οι συνήθεις μορφές που συναντώνται στο διαδίκτυο περιλαμβάνουν το cyberstalking & το doxing (δημοσίευση προσωπικών πληροφοριών στο διαδίκτυο). Η ρητορική μίσους συχνά διασταυρώνεται με τον ρατσισμό, την ομοφοβία και άλλες προκαταλήψεις.
- Επιπτώσεις στη νεολαία: Μια έρευνα της ΕΕ του 2024 υπογράμμισε ότι σχεδόν το 58% των κοριτσιών ηλικίας 15-24 ετών έχουν αντιμετωπίσει παρενόχληση στο διαδίκτυο, ιδίως σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις
- Ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ: Ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA), που εφαρμόζεται το 2024, υποχρεώνει τις πλατφόρμες να αφαιρούν ταχύτερα το παράνομο περιεχόμενο και να αξιολογούν τους συστημικούς κινδύνους κατάχρησης, συμπεριλαμβανομένης της ρητορικής μίσους λόγω φύλου. Επιβάλλει μεγαλύτερη υπευθυνότητα στις εταιρείες τεχνολογίας για τη διασφάλιση ασφαλέστερων ψηφιακών χώρων.
- Τεχνητή νοημοσύνη: Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αναπτύσσουν όλο και περισσότερο εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για τον εντοπισμό ρητορικής μίσους και καταχρηστικής συμπεριφοράς. Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι τα εργαλεία αυτά συχνά αποτυγχάνουν να λάβουν υπόψη τους τα διαφοροποιημένα και διφορούμενα πολιτισμικά και έμφυλα πλαίσια, οδηγώντας σε ασυνεπή επιβολή.
Ανάγκη για βήματα προς τα εμπρός
- Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Πρωτοβουλίες όπως το “Κίνημα κατά της ρητορικής μίσους» του Συμβουλίου της Ευρώπης στοχεύουν στην εκπαίδευση των νέων σχετικά με το διαδικτυακό μίσος και την καλλιέργεια μιας κουλτούρας σεβασμού.
- Ισχυρότερες πολιτικές: Τα κράτη και οι πλατφόρμες πρέπει να υιοθετήσουν αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάχρησης, όπως η εφαρμογή μηχανισμών αναφοράς και η προσφορά στέρεων συστημάτων υποστήριξης των θυμάτων.
- Συνεργατικές προσπάθειες: Οι κυβερνήσεις, η κοινωνία και οι εταιρείες τεχνολογίας πρέπει να συνεργαστούν για την ανάπτυξη ολιστικών και εφαρμόσιμων λύσεων, συμπεριλαμβανομένων ενισχυμένων εργαλείων μετριασμού και προτύπων κοινότητας χωρίς αποκλεισμούς.
Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο ScrollOff, με τις πρόσφατες εξελίξεις του, στοχεύει να διευκολύνει τον εντοπισμό κρυφών εννοιών στο διαδίκτυο. Το Scrolloff Reference Keybook, προσφέρει βοήθεια για το πώς να αναγνωρίζει κανείς κρυφές εκφράσεις βίας και διακρίσεων, με διάφορους τρόπους, οι οποίες προορίζονται μόνο για να περάσουν απαρατήρητες τόσο από τους μηχανισμούς ελέγχου των πλατφορμών όσο και από τους ίδιους τους χρήστες. Μείνετε συντονισμένοι για περισσότερα!
Πηγές:
European Institute for Gender Equality: Statistics and trends on cyber violence against women.
The Digital Services Act overview and its role in combating online hate speech.
EU’s actions to tackle gender-based hate speech: Updates on legislative measures.